İdeal Kilo Hesaplama

İdeal kilo hesaplama yöntemleri, her zaman ideal kiloyu belirlemenin en iyi yolu olmayabiliyor. Bununla birlikte sağlıklı bir kilo aralığına sahip olmak için iyi bir rehber niteliğinde olduğu söylenebilir. Dünya Sağlık Örgütü, ideal kilo hesaplamasında vücut kitle indeksinden faydalanmaktadır.

Kişi yaşlandıkça, normal beden kitle indeksi aralıklarında üst sınır dikkate alınmaktadır. İdeal kilo hesaplamanın önemi burada ön plana çıkmaktadır. Bunun nedeni, ileri yaşın sebep olacağı kas kayıplarından dolayı kilo kaybını önlemek denebilir. Kişinin boy ve kilo endeksi değerini, bu ölçüm net olarak vermektedir. Kişinin sağlığını tehdit etmeyen bir kiloda olup olmadığını anlamak için kullanılan en bilimsel yöntemdir. Bu ölçümle, vücuttaki yağ oranı ve obezite riski için tahmini bir değer elde edilebilmektedir.

Yapılan hesaplamayla, obezitenin dışında pek çok hastalık riski de değerlendirilebilmektedir. Böylece sağlıklı yaşam tarzına yönelik beslenme düzeninde basit değişiklikler yapılabilmektedir. Sağlıklı bir vücudun boyuna göre kilo oranı hesaplanması pek çok sağlık sorununa karşı bir önlemdir. Bununla birlikte ideal kilo hesaplaması, net bilgi vermek için yeterli olmayabilmektedir. Vücut tipi ve vücut yağ oranı bu yönde göz önünde bulundurulmaktadır. Bu faktörler de ideal kiloyu ve buna nasıl ulaşılacağını belirleyebilmektedir.

İdeal kiloyu etkileyen pek çok faktör bulunmaktadır. Cinsiyet, yaş, genetik, kas kütlesi, fiziksel aktivite seviyesi ve etnik köken gibi etkenler önemsenmektedir. İdeal kilo hesaplanırken tüm bu faktörler değerlendirilmektedir. Böylece en doğu ideal kilo hesaplaması yapılmaktadır.

Yalnızca boy uzunluğuna bakmak ideal kilo içi yeterli değildir. Önceki yıllarda boy uzunluğu, ideal kilo için yeterli görülürken artık güncel bilgilerle değerlendirme yapılmaktadır. Önceleri boy uzunluğundan 100-105 rakamını çıkarmak yeterli olabilirken durumun günümüzde değiştiği belirtilmektedir. Önemli olanın vücut yağ oranı olduğu uzmanlarca ifade edilmektedir.

Gerçek İdeal Kilo Hesaplama Yöntemleri

Bazı formüller eşliğinde gerçek ideal kilo hesaplama yapılmaktadır. Bu hesaplamayla ilgili oldukça iyi yöntemler giderek geliştirilmektedir. Bu formüller kadınlar ve erkekler için farklılık göstermektedir.

Cinsiyet, ideal yaş hesaplamada büyük öneme sahiptir. İdeal kilo hesaplarken, bir erkeğin kadına göre 4,5 kilo daha fazla olması gerekmektedir. Araştırmalar değerlendirildiğinde, kadınların yağ oranlarının erkeklere göre daha fazla olduğu bilinmektedir. Yağın kasa göre daha hafif olmasından dolayı bu sonucun ortaya çıktığı söylenebilir.

Genel itibariyle vücut kitle indeksinin göz önünde bulundurulmasıyla normal kilo ağırlığı belirlenirken cinsiyet farkı aranmamaktadır. Buna bağlı olarak, kadınların ve erkeklerin ideal kilosuna bakılmasında sınırlar değişmektedir. Kadınların ideal kilosunda en alt sınır, erkeklerinkindeyse en üst sınır baz alınmaktadır.

İdeal kilo hesaplamada en yaygın formül, vücut kitle indeksi formülüdür. Bu formül, kişinin boyuna göre ideal ağırlıkta olup olmadığını belirlemektedir. Vücut kitle indeksi formülüne göre Dünya Sağlık Örgütü belirleme yapmıştır. Buna göre, göre vücut kitle indeksinin 18.5 ve 24.9 arasında olması ideal kilo olarak değerlendirilmektedir. İdeal kilo hesaplama formülü sonucunda bu değerlerin altında ve üstünde sonuç çıkması riskli olarak görülmektedir.

Vücut kitle indeksine göre değerlendirme şu şekilde ele alınabilir;

• 25-29.9 aralığı fazla kilolu
• 30-34.9 arası, 1. derece obezite
• 9 -39.9 arası, 2. derece obezite
• 40 üzeri, morbid obez veya 3. derece obezite

Son zamanlarda özellikle değişen beden algısı nedeniyle, ideal kilo hesaplama anlayışı da değişmektedir. İdeal kilo hesaplama yaş, boy, kilo faktörleri ele alınarak yaşam tarzında değişiklik yapılmaktadır. Böylece bir insanın sağlıklı bir yaşam sürdürebilmesi için yönlendirme yapılabilmektedir.

Bunun yanında ideal kilo hesaplanırken, boy ve kilo ölçümü yapılması gereklidir. Bu ölçümler, kadın ve erkeğin boy faktörlerine göre değerlendirilmektedir. Hesaplama, bir sağlık uzmanı tarafından ya da evde ulaşılabilecek bir mezura, tartı gibi aletlerle yapılabilmektedir.

Standart bir kilo ağırlığına ulaşabilmek, herkese uygun tek bir göstergeye sahip değildir. Yaş, ideal ağırlık dengini hesaplarken, hesaba katılması gereken oldukça önemli bir parametredir. Akranlarla karşılaştırıldığında, kilonun hangi aralığa denk geldiğini görmek adına yaş-ağırlık çizelgesine başvurulabilmektedir.

Çoğu kişinin de ideal ağırlığını hesaplarken, boy ve yaş gibi faktörleri hesaba katmaması söz konusudur. Yaşa göre ideal kilo hesaplama, yaşlanma sürecinde ortaya çıkan fizyolojik değişiklikleri göz ardı etmeden yapılmaktadır.

Gençlerde ve çocuklarda olduğu gibi, yetişkinliğin ileri dönemlerinde de ideal kilonun değerlendirme şekli değişmektedir. Normal, zayıf, kilolu, obez değerleri aynı kalsa bile yaşlı kişiler için sağlıklı olma durumu değişmektedir.

Azalan ağırlığın, yaşlanma nedeniyle ortaya çıkan kas kayıplarını da artırabilme olasılığı bulunmaktadır. Bunun yanında yağ oranının sağlıksız seviyelerde olması büyük önem arz etmektedir. İleri yaşlardaki kişinin hafif kilolu olarak değerlendirilmesi, sağlıklı bir yaşam süreci için yeterli değildir.

Yaşa göre ideal kilo hesaplama, yaşa göre ideal kilo alımıyla doğrudan ilintilidir. 20’li ve 30’lu yaşlarda kilo almak, oldukça doğal kabul edilen bir durumdur. 40’lı ve 50’li yaşlara yaklaştıkça, bu durum farklılık göstermektedir. 30’lu yaşların bitiminde, vücudun kaloriye duyduğu ihtiyaç azalmaktadır. Buna rağmen kişiler, beslenme alışkanlıklarına göre kilo almaya devam edebilmektedir. Bazı kişilerde ağırlık normal olsa bile, yağlanma olması gereken sınırların üzerinde olabilmektedir. Bu gibi durumlar, sağlık risklerine sebep olmaktadır.

Vücut kitle indeksi, her yaştan bireye göre kullanılabilmektedir. Ayrıntılı ideal kilo hesaplama söz konusu olduğunda, aynı zamanda yol gösterici bir tavsiye niteliğinde olmaktadır. Doğru bir değerlendirme için hesaplamanın güncel bilgilerle yapılması gereklidir.

 Her Yaşa Göre İdeal Kilo Hesaplama

Çocuklarda ve gençlerde ideal kilo hesaplama yaşa göre birbirinden farklı ele alınmaktadır. Çocuklarda ideal kilo hesaplama, oldukça geniş kapsamlıdır. Gelişim sürecinin kızlarda ve erkeklerde farklı olduğu bilinen bir gerçektir. Her yaşta bu oranın değiştiğini söylemek mümkündür. Çocuklarda ve gençlerde vücut kitle indeksi değerlendirilirken, her yaş ve cinsiyete göre farklı yorumlama yapılmaktadır. Çocukların ideal kilo hesaplaması, yetişkinlerle aynı şekilde hesaplanmaktadır.

İdeal kilo hesaplama çocuk için, çocuğun cinsiyetine uygun tabloda yaşı bulunup buna göre ortaya konmaktadır. Yaş aralığı bulunduğunda, çeşitli persentil değerleri bu şekilde ortaya çıkmaktadır. Yaşa göre vücut kitle indeksi hangi persentil değerindeyse, buna göre değerlendirilmektedir. Bu değerlendirme için genel olarak Dünya Sağlık Örgütünün oluşturduğu tablo kullanılmaktadır.

Tabloya bakılarak çocuğun ideal kilo hesaplama sonucu karşılaştırılmaktadır. Böylece alt ve üst sınır değerlendirmesi yapılarak buna göre gelişim takibi yapılabilmektedir. Çocuğun persentil değeri, ideal boy ve kilo gelişiminde etkilidir. Bu değerler % 97 ve bundan daha büyükse veya % 3 ve daha küçükse sorun teşkil etmektedir.

Çocuklarda ideal kilo hesaplama yapılırken, büyüme ve gelişmesini takip etmek öncelikli amaçtır. Yaş, boy ve cinsiyet oranlamasıyla kilo takibi yapılmaktadır. Her yaş grubuna göre kilo ölçüleri için ortalama değerler baz alınmaktadır. Bu sayede cinsiyete ve yaşa karşılık gelen ortalama değer belirleyici olmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü tarafından, farklı kültürel ortamlarda ve etnik kökenlerde yetişmiş çocuktan alınan veriler derlenmektedir.

Ölçü değerinin LMS metoduyla istatistiksel analizi yapılması gerçek sonuca ulaşma konusunda kullanılmaktadır. Çocuklar için ideal ölçü aralığı, çocuk kilosu gelişiminde ortalama değere göre belirlenmektedir. Çocuk gelişiminde, ortalama değer olan 50. persentil değeri baz alınmaktadır. İdeal kilo boy hesaplama için, 10. ve 90. persentil aralığı idealdir.

İdeal Kilo Aralığına Ulaşmada Yapılması Gerekenler

Kişilerin bel- kalça oranları kilo hesaplama ideal ölçü şeklinde dikkate alınmaktadır. Bu doğrultuda sağlıklı bir kiloya sahip olup olmadıklarına dair bilgi verilmektedir. Bir diğer önemli görülen faktör de bel-boy oranıdır. Kadın ve erkek için bunlar farklı değerlendirilmektedir. Erkekler için bel-kalça oranı 1’in altındadır. Kadınlar içinse bu rakam 0,8 olarak belirlenmiştir. Bel çevresi erkeklerde 94 cm, kadınlarda da 80 cm altındaysa normal kabul edilmektedir. 94-102 cm arasındaki erkekler, fazla kiloludur. 102 cm ve yukarıdakilerse şişman sınıfında sayılmaktadır.

Bel-boy hesaplama da vücut kompozisyonunun ve sağlık durumunun değerlendirilmesinde dikkate alınan faktörlerdendir. Bu oran, bir kişinin bel çevresini belirli bir ölçü birimiyle vücut boyuna bölünmesiyle elde edilmektedir. Bu ölçüm hem kadınlarda hem de erkeklerde vücut yağının dağılımının ve obezite riskinin değerlendirilmesinde önemlidir.

Literatürde yapılmış çeşitli çalışmalarla ideal kilo aralığı hesaplama yapılmaktadır. Detaylı vücut indeksi ölçümüyle obezite hesaplama yapılırken, cinsiyet ve yaş dikkate alınmaktadır. Kilonun, bel çevresinin ve boy ölçüsünün normal değerlerde olup olmadığı bu şekilde öğrenilebilmektedir. Aynı şekilde vücut yağ yüzdesi değerlendirilerek en doğru hesaplama yapılmaktadır.

Öncelikle yağ dokusunun vücudun neresinde toplanmış olduğunu bilmek, ileri boyuttaki kilo sorununun çözümünde etkilidir. Sağlık Bakanlığı ideal kilo hesaplama formülü, Dünya Sağlık Örgütü tarafından kabul görmüş yöntem olarak hala geçerlidir. Vücut kitle indeksine göre yapılması gerekenler, şu şekilde değerlendirilebilir;

• Günlük kalori alımını azaltma
• Hazır gıdaları beslenme programından çıkarma
• Düzenli uyku
• Kardiyo egzersizlerini günlük rutine ekleme

BMI formülü inç cinsinden boy ve pound cinsinden ağırlık ölçümlerine de uyarlanmış durumdadır. Kiloya bağlı hastalık riski hem kadınlar hem erkekler için geçerlidir. Bu açıdan düşünüldüğünde, BMI ölçümleri her iki cinsiyete de uyarlanabilmektedir. İdeal kilo sınırlılıkları söz konusu olduğunda, BMI ölçümleri her zaman doğru olmayabilmektedir.

Sağlıklı Vücut Kitle İndeksine Ulaşma Adımları

Kas ve yağ arasında, ölçümün ayrım yapması söz konusu değildir. Büyük kas kitlesine sahip kişilerin vücut yağ oranı, sağlıklı aralıkta olabilmektedir. Aynı zamanda BMI sonucu yüksek çıkabilmektedir. Bunun yanı sıra ideal aralıkta olan BMI sonucu da sağlıklı olunduğunun göstergesi değildir.

Araştırmalar ışığında kan basıncı, kolesterol ve kan şekeri gibi diğer test sonuçları da önemlidir. Bu sağlık problemlerinin ideal kilo aralığındaki kişilerde var olması mümkündür. Risk faktörleri saptanırken, sağlıklı vücut kitle indeksi sahip kişilerde de bazı hastalıklar baş gösterebilmektedir. İdeal kilo hesaplama kadın ve erkek farkı, hormonal olarak da görülmektedir. Kadın aynı zamanda menopoz faktörüyle de erkekten farklı değerlendirilmektedir. Menopoza giren bazı kadınların kilo almaya daha yatkın olduğu ve kilo aldığı görülmektedir.

Vücut kitle indeksini sağlıklı bir seviyeye çekmek için atılabilecek bazı adımlar şöyle ele alınabilir;

• Kalıcı olarak kilo vermek isteyip istememeye karar verme
• Doktordan ve diyetisyenden profesyonel yardım alma
• Gerçekçi ve ulaşılabilir hedef belirleme
• Obezitenin uzun vadeli bir durum olduğunu kabullenme
• Yaşam boyu uygulanabilecek beslenme programı uygulama

İdeal kiloya sahip olmak, yaşanabilecek tüm sağlık sorunlarının önüne geçme konusunda dikkat edilmesi gerekenlerin başındadır. Nitelikli uyku, daha iyi dolaşım sistemi, gün boyunca enerji açısından ideal kiloya ulaşmak hayati öneme sahiptir.

Yapılan bilimsel araştırmalar, ideal kiloya 1 kilo daha yaklaşmanın ne kadar önemli olduğunu vurgulamıştır. İnsan ömrünü uzatmanın etkili bir yolu da ideal kiloya ulaşmak olduğu ifade edilmektedir. Ölçümler ideal kilonun altında veya üstünde çıktığında yapılması gereken, kilo almak ya da vermek değildir. Kısa sürede zayıflama ya da kilo alma, bu noktada tavsiye edilmemektedir. İdeal kilo demek, sağlıklı bir biçimde bir şekilde normal kilo aralığına gelmektir. Sağlıklı bir yaşam için, ideal kiloyu uzun vadede korumanın önemi yadsınamaz.